Pankreas, midenin arkasında bulunan ve yaklaşık 15 cm uzunluğunda olan bir karın içi organıdır. Bu organ üzerinde gelişen sıvı dolu keseciklere pankreas kisti denir. Pankreasın baş, gövde ve kuyruk olmak üzere üç bölümü vardır ve sindirim ile hormon salgılama işlevlerini yerine getirir. Pankreas kistlerinin de diğer kistlerde olduğu gibi bir kist duvarı bulunmaktadır. Pankreas kistlerinin boyutu birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebilir. Pankreas kistlerinin çoğu iyi huyludur, ancak bazıları kanser eğilimi taşıyabilir. Genellikle seröz kistler berrak sıvıdan oluşur ve kanser eğilimi taşımazken, müsinöz kistler protein içerikli sıvı içerir ve kanser eğilimi taşırlar.

Pankreas kistleri inflamatuvar ve inflamatuvar olmayan kistler olarak ikiye ayrılır. İnflamatuvar kistler iyi huylu kistlerdir. İnflamatuvar olmayan kistler ise iyi huylu, kanser eğilimi olan ve kanser olarak üç gruba ayrılırlar. Seröz kistadenomların büyük çoğunluğu iyi huyludur ve orta yaşlı kadınlarda görülmektedir. Küçük çaplıdır ve ağrı yapmazlar. Müsinöz kistadenomların %30'u kanser riski taşımakta ve orta yaşlı kadınlarda görülmektedir. Bu kistler pankreasın gövde ve kuyruk kısmında bulunurlar. İntraduktal papiller müsinöz tümörlerin %40-50'si kanser riski taşımakta ve orta yaşlı erkeklerde görülmektedirler. Pankreasın genellikle baş kısmında bulunmaktadırlar. Solid psödopapiller pankreas tümörleri çok ender görülmekte ve Asyalı kadınlarda, siyah ırkta görülmektedir. Boyutu büyük olabilir ve kanser riski taşımaktadırlar.

Pankreas kistleri olan hastalarda genellikle belirti olmamaktadır. Bazı durumlarda kistin olduğu bölge ve büyüklüğüne göre karın ağrısı, kilo kaybı, sarılık, kusma, bulantı ve iştahsızlık gibi belirtiler gösterebilmektedir. Pankreas kistleri bazı durumlarda bazı hastalarda pankreatit hastalığının oluşmasına sebep olabilmektedir.

Çoğunlukla pankreas kistleri belirti göstermediği için tesadüfen ya da başka bir rahatsızlık dolayısıyla yapılan ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi veya MR sonucunda tespit edilmektedirler. Pankreas kistinin iyi huylu, kanser eğilimi olan veya kanser olduğu anlaşılmak için endoskopik ultrasonografi veya endosonografi tetkiki yapılmaktadır. Endoskopik ultrasonografi tetkiki, ucunda ultrason transduseri bulunan bir endoskop aracılığı ile yapılmaktadır. Endosonografi yapıldığı sırada bazı ince uçlu iğneler aracılığı ile pankreas kisti içerisinden patoloji tetkiki yapmak için örnek alınabilmektedir. Pankreas kisti teşhisi için alınan bu sıvı örneğinden amilaz tetkiki yapılabilir ve karsino emriyojenik antijene bakılabilmektedir.

Pankreas kistinin tedavisinde ilk yapılması gereken, ameliyat öncesinde kistin iyi veya kötü huylu olup olmadığını teşhis etmektir. Çünkü pankreas kisti iyi huylu ise herhangi bir tedaviye gerek duymazken, kötü huylu ise ameliyat gerekmektedir. Bu durum dışında pankreas yalancı kistleri mide çıkışında ve safra kanalında bir tıkanıklığa sebep olursa ya da iltihaplanma gibi bir durum olursa ameliyat gerekebilmektedir. Küçük boyutta olan pankreas kistlerinin kanserleşme riski çok düşüktür ancak zaman içerisinde kistlerin büyüyerek kanserleşme riski olması sebebi ile cerrahi olarak çıkarılarak tedavi edilmektedirler. Pankreas kisti hastaya eğer ağrı, bulantı, kusma, diğer organlara baskı, iştahsızlık, sarılık gibi kötü etkiler veriyorsa boyutuna bakılmaksızın cerrahi işlem uygulanarak çıkarılmalıdır.