Pankreas nerede, pankreas karın boşluğunun üst bölümünde ve bel omurlarının ön tarafında yerleşmiş bir salgı bezidir. Salgıları sindirime yardımcı olur ve kan şekerinin düzenlenmesini sağlar. Midenin arka bölümünden on iki parmak bağırsağına ve dalağa kadar uzanan bölümde yer alır. Ağırlığı yaklaşık olarak 60-80 gram, rengi kırmızımtırak, uzunluğu ise 12-15 cm kadardır.
Baş, boyun, gövde ve kuyruktan oluşan dört bölümü bulunmaktadır. Pankreasın baş kısmı on iki parmak bağırsağının meydana getirdiği kavis içinde ve sağda bulunur. Boyun bölgesi karın iç zarı periton ile kaplıdır. Organın kuyruk bölümü dalak ve sol böbrek arasında yer alan lienorenal bağ arasında yerleşmiştir.
Organın içinde baş kısmından kuyruğa kadar uzanan bir kanal bulunmaktadır. Bu kanal baş bölümünden çıkarak, safra duvarına açılmaktadır. Gövde kısmı enine doğru uzanmakta, aort, sol böbrek üstü bezi, sol böbrek, böbrek toplar ve atar damarlarını çaprazlar. Kuyruk gövdenin devamıdır. Organın kanı karaciğer, dalak ve üst mesenten damarlarından gelir. İki tane boşaltım kanalı bulunmaktadır. Büyük boşaltım kanalı olan Wirsung organı boydan boya geçer. Pankreastaki çeşitli parçalardan gelen salgıları toplayarak, on iki parmak bağırsağının olduğu yere akıtır. Bunu yapmadan önce safra kanalıyla birleşir. Diğer boşaltım kanalı olan Santorini kanalı, Wirsung kanalının üst kısmından on iki parmak bağırsağına açılır. Pankreas organının hastalıklarının belirtileri diğer organların hastalıklarının belirtilerine benzerlik gösterdiğinden, teşhis edilmesi oldukça zordur.
Özellikle karın içi organlarının hastalıkları ile sıkça karıştırılan bir durumdur.
Pankreas salgıları nelerdir?
Hem iç hem de dış salgı görevini üstlenen bir salgı bezidir. Dış salgı kısmı lobçuklu yapıdadır. Lobçukların arasında bulunan kanallar, organın iki büyük kanalına damar ve hücre kümelerinden oluşturulmuştur. İnsanların pankreasında bir milyondan daha fazla küçük kapalı bez olan Langerhans adacığı yer alır. Adacıklar dış salgı yapısında dağılım göstermektedir. İç salgı kısmında insülin hormonları ve kılcal damar ağı bulunmaktadır. Bu bölümünde üretilen insülin hormonu, glu kagon hormonu kılcal damarların kanına, oradan vücutta dolaşan kana katılırlar. Organda her gün 1500 ml pankreas salgısı üretilmektedir. Salgının içerisinde sodyum, su, potasyum, magnezyum, kalsiyum, klor, fosfat, albümin, sülfat, sindirim enzimleri ve globülin bulunmaktadır. Pankreas salgısı dış salgı bölümünde üretilir. Bu salgı bir kanal yardımıyla on iki parmak bağırsağına akıtılmaktadır. Pankreas özsuyu ya da succus pancreaticus adı verilen salgı, sindirim için oldukça önemlidir. İçeriğinde bulunan enzimler karbonhidrat, yağ ve protein hazmını kolaylaştırır.
